Recensie: Lola wil dansen - Jette Schröder
Met illustraties van ivan & ilia
Dansen doe je niet alleen met je benen.
Maar ook met je armen.
En met je schouders en je handen en je hoofd.
Dit boek was totaal niet op mijn radar tot ik een persbericht van Kluitman ontving. Een boek over dansen met disability representatie?! Yes please. Normaal lees ik natuurlijk geen AVI boeken want ik werk niet in het onderwijs of iets dergelijks. Maar boeken van eigen bodem met disability representatie vind ik ontzettend belangrijk dus ik vroeg een recensie exemplaar aan. Vandaag bespreek ik de accuratesse van de representatie!
Het verhaal
Kim danst bij Dansschool de Vlinders. Vandaag hebben ze een optreden! Het gaat supergoed en er klinkt een daverend applaus. Maar dan ziet Kim ineens een meisje dat heel verdrietig kijkt. Na de voorstelling gaat ze naar haar toe. Het meisje, Lola, is ook dol op dansen, maar door een ongeluk zit ze in een rolstoel. Kim en de anderen zijn vastbesloten om samen met Lola een plan te bedenken, zodat ook zij weer de sterren van de hemel kan dansen!
Mijn leeservaring
Helaas, en ik baal hier echt enorm van, was de representatie niet goed.
Het verhaal op zich was leuk, passend voor de doelgroep en netjes geschreven. Maar het zijn de illustraties waar ik over val. Lola gebruikt een rolstoel om zich te verplaatsen want door een auto-ongeluk werken haar benen niet meer. En ik was verbaasd over de zorgvuldige weergave van de rolstoel in de illustraties. Klein probleempje, het soort rolstoel dat werd afgebeeld, is niet het soort rolstoel waar een meisje als Lola in zou zitten.
Als je door een handicap niet/minder kan lopen, ben je soms aangewezen op een rolstoel. Die wordt vergoed vanuit de WMO – Wet Maatschappelijke Ondersteuning. De gemeente kijkt dan samen met jou, je ergotherapeut/arts en de leverancier welke rolstoel het beste bij jou en je lichaam past, en deze wordt dan op maat gemaakt. Zodat jij stevig in de stoel zit en je goed en zelfstandig kan bewegen.
De stoel die in het boek wordt laten zien is een duwrolstoel, geen maatwerk rolstoel voor zelfstandig en dagelijks gebruik. Lola zit allesbehalve compact. De stoel is véél te breed, heeft grote voorwielen en is afgesteld voor duwcomfort, niet voor hoepelen… Om dat te kunnen moet ze heel wijd met haar armen over de armleuningen reiken om bij de hoepels te komen. En de achterwielen staan te ver naar achter geplaatst, in plaats van onder haar waardoor ze snel last van haar schouders zal krijgen. Zo’n duwrolstoel wordt vergoed vanuit de zorgverzekering en krijg je te leen voor maximaal zes maanden. Je ziet vaak oude mensen in een duwrolstoel, of wanneer mensen een dagje uit gaan en een rolstoel huren van de Vegro (winkel voor hulpmiddelen) of bij de dierentuin zelf.
De stoel is helemaal correct weergegeven, de dingen kloppen, het is alleen niet het sóórt stoel dat Lola zou krijgen.
Dansrolstoel??
Uiteindelijk doneert een lief gezin de oude dansstoel van hun dochter aan Lola. De stoel wordt niet meer gebruikt omdat hun dochter inmiddels 15 is en niet meer in de stoel past. Opnieuw was ik verbaasd over de gedetailleerde weergave. Ik ben blij dat er zo is ingezet op die details. Maar dit was geen dansrolstoel! De stoel die hier werd afgebeeld was de stoel waar ik het net over had. Een maatwerk rolstoel voor dagelijks gebruik. Kleine voorwielen, zonder armleuningen. En afgesteld voor comfort met hoepelen. Ze zit veel meer op/tussen de achterwielen, in plaats van dat die achter haar staan. Maar de achterwielen staan in een hoek van 90 graden vergeleken met de ondergrond, niet schuin. Dit is een ADL rolstoel, een stoel voor Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen, geen sportrolstoel.
Dansrolstoel!
Een sportrolstoel, en in dit geval dansrolstoel ziet er anders uit. Het grootste verschil is dat de achterwielen schuin staan ten opzichte van de stoel. De schuinte van de wielen heet Camber. Bij ADL-stoelen heb je meestal een camber tussen de 0 en 3 graden. De wielen staan een klein beetje schuin zodat draaien soepeler gaat, maar niet extreem. Want meer heb je niet nodig in het dagelijks leven. Maar een sportrolstoel daarentegen moet juist super wendbaar zijn! De wielen staan super schuin zodat je heel soepel kan bewegen en een extreem kleine draaicirkel hebt. Ook zijn de voorwieltjes vaak nog iets kleiner, wat bijdraagt aan die kleine draaicirkel. Tenslotte zit er bij een dansrolstoel tussen de achterwielen meestal een derde wieltje aan een stang. Een soort anti-kiep wieltje eigenlijk. De danser kan dan naar achter kantelen, het gewicht op dat derde wieltje plaatsen. Op die manier kunnen ze heel makkelijk, snel en soepel een rondje draaien zonder in feite van hun plek te komen. Helaas is dit niet weergegeven in de illustraties.
Hoe kun je nou dansen in een rolstoel?
In het verhaal vragen de kinderen van Dansschool de Vlinders zich af of je wel kan dansen met een rolstoel. Want hoe kun je nou dansen, als je benen niet werken? Maar juf Jasmine legt uit dat je niet alleen met je benen danst, maar met je hele lijf. Vervolgens laat ze een filmpje zien met rolstoeldansers en de kinderen vinden het eigenlijk wel heel mooi! Deze interactie vond ik heel netjes gedaan. Het bespreekt de vraag die lezers ongetwijfeld zelf ook hebben op een hele respectvolle manier. Dansen is voor iedereen!
Ook staat het stil bij de financiële en geografische ontoegankelijkheid waar mensen vaak tegenaan lopen als het aankomt op dansscholen voor rolstoeldans. Er zijn er niet zo veel, dus mensen moeten vaak een stuk reizen. En dat is voor veel mensen financieel niet toegankelijk. Ook heeft niet iedereen daar de tijd en energie voor. Dus moeten ze daardoor vaak stoppen met hun favoriete sport als ze door omstandigheden in een rolstoel belanden.
Sportrolstoel vergoed?
Het verhaal is echt leuk, perfect voor de doelgroep. Een avontuur, vriendschap. De kinderen willen graag een dansrolstoel regelen voor Lola, want met de stoel die ze heeft gaat het erg moeizaam. Maar sportrolstoelen zijn duur. Met koekjes verkopen kom je niet aan genoeg geld, het gaat hier om duizenden euro’s, en dat zien de kinderen uiteindelijk ook in.
In Nederland is het zo dat je een sportrolstoel ook vergoed kan krijgen vanuit de WMO. Hier zijn regels voor, waar ik jullie verder niet mee zal vermoeien (en het verschilt ook een beetje per gemeente). Maar omdat Lola voor haar ongeluk ook al danste is de kans erg groot dat ze vanuit de WMO vergoeding kan krijgen voor een dansrolstoel. Dit werd niet opgepakt in het verhaal en dat vond ik wel een beetje jammer, want de weergave klopt nu dus niet helemaal. (Vroeger werden sportrolstoelen niet vergoed, maar tegenwoordig in veel gevallen wel!) Maar er zijn ook genoeg mensen die hun sportrolstoel financieren middels een crowd-funding, dus zo raar was het verhaal niet
Contact met de illustratoren
Ik stoorde me toch behoorlijk aan het feit dat er verkeerde rolstoelen werden afgebeeld. Dus ik heb de illustratoren hierover benaderd. Ik kreeg van ilia al heel snel antwoord en haar houding was heel open. Ze wilde graag weten wat en hoe het beter kan. Ik heb netjes alles uitgelegd en een filmpje meegestuurd waarop een échte dansrolstoel wordt laten zien. Ze was blij met de informatie en neemt mijn punten mee. Als er inderdaad een volgend seriedeel komt, gaat ze ermee aan de slag en kijkt ze wat haalbaar is qua aanpassingen. Ik ben heel benieuwd!
Update januari 2024: Ik heb inmiddels wat illustraties gezien en aanwijzingen gegeven. Ik ben heel benieuwd naar het uiteindelijke resultaat. Maar hoe dan ook zijn er al hele goede dingen aangepast en daar ben ik heel blij mee en dankbaar voor.
Conclusie
Het was mooi om een diverse cast aan personages te zien en de illustraties waren erg mooi gedaan. Een vriendelijke stijl die mij aansprak en ik denk dat het de aandacht van jonge AVI-lezers ook zal trekken! Alleen heel erg jammer dat de verkeerde soort rolstoelen werden afgebeeld. Maar ik hoop dat dit in de volgende boekjes beter wordt!
* Van dit boek heb ik een recensie-exemplaar ontvangen. Dit beïnvloedt mijn mening niet.
Reactie plaatsen
Reacties