Recensie: De superhacker - Annemarie Jongbloed
Met illustraties van Wendy Panders
Content warning:
Het verhaal
Moos kan hacken. Dus verandert ze zelf het riedeltje van haar hoorapparaten en voor oma in het ziekenhuis regelt ze een lekker toetje. Dan ontdekt ze dat Noura, die het eten in het ziekenhuis rondbrengt, wordt bedreigd. Samen met haar nieuwe vriendin Asha gaat Moos op onderzoek uit. Daarbij komt haar hackerstalent goed van pas. Maar zijn alle problemen wel te hacken...?
Een spannende detective met een maatschappelijk tintje: zonder daar de nadruk op te leggen voert Annemarie Jongbloed een slechthorende hoofdpersoon op.
Mijn leeservaring
Eerder las ik van Annemarie Jongbloed het boek Het geheim van de hulphond, over een meisje wiens vader een geleidehond had maar de hond kon niet blijven. Een heerlijk inclusief verhaal vol uitstekende disability representatie. Haar eigen man is slechthorend dus Annemarie is geen vreemde met die kant van de disability wereld. Ik was daardoor ontzettend benieuwd naar haar nieuwe boek bij uitgeverij Ploegsma. Over een groot hack talent die slechthorend/doof is. En wauw wat was dit verhaal ontzettend leuk. Maar ook een beetje verdrietig. Ik heb in ieder geval wel zitten sniffen. Maar ook daar was de ruimte voor.
Ik ben zelf niet slechthorend, maar ik heb van bijvoorbeeld Axelle (@axellesbooks) gehoord dat de representatie hier ook weer uitmuntend was. Met de kennis die ik heb vond ik het ook heel goed gedaan!
Systeemfouten kun je oplossen, toch?
Moos is heel close met haar oma. En als haar vader haar op een avond vertelt dat oma kanker heeft wil ze dat eigenlijk niet geloven. Aan kanker kun je doodgaan en oma mag niet dood. Bij Moos thuis spreken ze niet altijd met gebarentaal, maar als haar vader zeker wil weten dat ze een boodschap begrijpt gebruikt hij het wel. Ik ben blij dat hij gebarentaal kan! En het ook gebruikt. Al zou het natuurlijk prima vaker kunnen dan alleen/vooral bij belangrijke dingen. Maar het is al heel goed dat hij de boodschap voor Moos toegankelijk wil maken. Dat is al zo veel meer dan de meeste mensen doen...
Je lijf is een systeem, net als een computer. En fouten in een systeem kun je oplossen. Neem mijn slechte oren: ik hoorde bijna niets, maar toen ik hoorapparaten kreeg, hoorde ik opeens wel. Nou ja, ik hoor misschien niet alles, maar best veel. Zo zal het ook met oma gaan: de dokters lossen de systeemfout op en oma wordt beter.
Helaas is het niet altijd op te lossen. Bij chronische ziektes niet, bij kanker ook niet altijd. En ook niet alles is per se een fout natuurlijk. Maar ik vond het een leuke vergelijking. Het geeft goed weer hoe onzeker zo'n periode is. Dat je hoopvol bent maar tegelijkertijd vreest voor het ergste. Wat als de fout niet wordt gevonden of niet kan worden opgelost en het systeem crasht of een shutdown heeft?
Vermoeidheid
Die avond kan Moos niet slapen. Terwijl ze normaal gelijk in slaap valt als ze in de avond haar hoorapparaten uitdoet. Dit klinkt misschien als een onbelangrijk iets maar ik vat het op als de extreme vermoeidheid die vaak optreedt bij slechthorende mensen. Ook al heb je hoorapparaten, je hoort niet zoals horende mensen. Je brein moet super goed zijn best doen om alle signalen correct te vertalen en daarbij alle gaten in te vullen. Ik moet altijd een beetje denken aan die trend waar mensen een stuk gatenkaas op een bladzijde leggen waardoor er een soort poëzie ontstaat. "The cheese of truth" noemen ze het geloof ik. Slechthorend zijn is een beetje zoals dat maar dan andersom. Je hoort wat de kaas bedekt, de gaten mis je. Met behulp van context moet je dan maar proberen uit te vogelen wat iemand precies heeft gezegd. En dat is vermoeiend, helemaal omdat er van je verwacht wordt dat je snel reageert en het gesprek voortzet. Daar komt het liplezen als aanvulling nog bij. Om nog maar te zwijgen over mensen die te zachtjes of in de verkeerde range spreken en mensen die hun mond bedekken met bijvoorbeeld gezichtsbeharing...
Humoristische superhacker
Moos kan super goed hacken. Met behulp van het internet en de hackersgroep waar ze in zit heeft ze allerlei handige dingen geleerd. Maar ze is wel een goede hacker, geen slechterik. Ze heeft goede bedoelingen. Zo verandert ze het opstart riedeltje van haar hoorapparaten. Geen saai deuntje maar lekker de minions. Hilarisch! Ze schiet er zelf elke keer ook weer even van in de lach en dat vond ik leuk. Je moet je geluk in kleine dingen zoeken en dat doet Moos. Onderstaande quote deed mij trouwens ook even grinniken.
Nu ben ik misschien wel een van de beste hackers van de wereld. Nou ja, misschien niet van de wereld maar wel van Nederland of in ieder geval van mijn klas.
Daarnaast houdt Moos enorm van grappen. Moppen die nergens op slaan zijn de leukste vindt ze. Maar vooral als ze worden verteld door meisjes met pretogen. Oftewel Asha, de kleindochter van de kamergenoot van haar oma. Moos en Asha sluiten vriendschap. Maar wie weet groeit het ooit wel uit tot meer. Ik bespeurde misschien enige vlinders. Dit is verder in het midden gelaten en dat vond ik wel tof, zo kan iedereen het zelf interpreteren.
Een schild tegen validisme
Moos heeft op peuterleeftijd al met veel validisme te maken gehad omdat ze niet goed kon horen. Mensen waaronder de leidster op het kinderdagverblijf die naar haar schreeuwden en boos werden als ze niet reageerde. Mensen dachten dat ze dwars was en expres niet luisterde maar ze had het gewoon niet verstaan. Dat heeft een flinke impact op haar gehad. Gelukkig gaat het wel beter nu ze hoorapparaten heeft. Maar ze krijgt nog steeds niet alles mee. En de (emotionele) schade is al aangericht.
Ik vond dit een zeer belangrijk aspect om te belichten omdat veel mensen niet stilstaan bij de impact van validisme (op jonge leeftijd). Maar Moos heeft haar hele persoonlijkheid gevormd zodat mensen niet weer tegen haar zouden gaan schreeuwen. Ze is een stoere meid, maar gebruikt haar stoerheid als schild. En dat brak mijn hart wel een beetje.
Niemand wist dat ik haar niet kon horen. Ik zag alleen maar haar boze gezicht en begreep niet wat ik verkeerd deed.
Ook op school is de juf niet altijd even begripvol. Ze zegt bijvoorbeeld een keer "Dat je niet oplet, is tot daaraan toe maar nu leid je ook nog je buurman af." Dat Moos niet alles meekrijgt en hoort betekent niet dat ze niet oplet of niet haar best doet! Moos ziet haar boze gezicht en raakt overstuur, er ontstaat een soort paniekreactie. Haar oma noemt het haar boze-gezichtenfobie. Ze rent de klas uit en klimt via een boom het dak op. Ze reguleert zichzelf door heen en weer te wiegen en dat vond ik mooi gedaan. Klasgenoten vinden het vervolgens stoer dat ze gewoon de klas uitloopt als juf boos wordt. Maar het zit natuurlijk anders. Het is een trauma respons. En dat is best heftig maar wel heel reëel.
Doodgaan
De opa van Asha wordt niet meer beter. En dat vindt hij niet erg. Hij is er klaar voor om dood te gaan. Ook al is Asha verdrietig, ze heeft wel die duidelijkheid. Moos zit nog in de ontkenningsfase. Maar het was mooi hoe de meiden hierover met elkaar konden praten. Ook werd het in het midden gelaten of en wat er na dit leven is. Er was ruimte voor allerlei verschillende opvattingen en dat vond ik mooi en respectvol gedaan. Zo kunnen mensen hun eigen overtuiging invullen. Ik denk dat dit boek heel helpend kan zijn voor kinderen die een zieke grootouder hebben die binnenkort zal overlijden. Het is verdrietig maar ook hoopvol en geeft houvast. Het laat zien dat je niet alleen bent.
Er wordt uitgelegd dat kanker soms niet te genezen is, maar dat je niet altijd gelijk doodgaat. Ook uitzaaiingen kwamen aan bod. Het wordt kort, krachtig en toegankelijk verteld op kinderniveau zonder te betuttelen en dat vond ik top. Ook wordt er uitleg gegeven aan de verschillende fases van verwerking waar je doorgaat als je hoort dat je niet meer beter wordt en dood zal gaan. Met behulp van een prachtig gedicht van Toon Tellegen. Ik moest wel even een traantje wegpinken.
Ten slotte werd gezegd dat mensen die overleden zijn altijd nog bij je zijn. Dat je naar de lucht kan kijken en ze altijd naar je zwaaien, dat je ze kan voelen in de wind die waait en dat vond ik heel mooi en troostvol.
Hack avontuur
Ten slotte het avontuur dat Moos en Asha hebben in De superhacker. Ik heb er nog eigenlijk niks over gezegd en dat ga ik eigenlijk ook niet doen. Dat mag je lekker zelf ervaren als je het boek leest. Maar het avontuur was spannend en had ook belangrijke boodschappen over tweede kansen, afpersing, hacken, geheimen en behulpzaamheid. Over eerlijk zijn en je talenten voor het goede gebruiken, niet voor eigen gewin!
Conclusie
De Superhacker is een inclusief en hoopvol verhaal. Ik moest soms wel een traantje wegpinken maar de toon was hoopvol en voelt denk ik als een arm om je schouders voor mensen die iets soortgelijks meemaken. Een prachtig boek met goede disability representatie en de effecten van validisme op jonge leeftijd. Een verhaal met veel maatschappelijke thema's en een hele hoop humor. Dakloosheid, afpersing, hacken, het onderwerp doodgaan, vriendschap, familie, toegankelijkheid. De Superhacker heeft het allemaal. Een hele grote aanwinst voor de Nederlandse boekenmarkt. Ik hoop dat dit boek door veel kinderen wordt gelezen, herkenning bied aan slechthorende jeugd en een stukje begrip voor de horende lezers.
* Van dit boek heb ik een recensie-exemplaar ontvangen. Dit beïnvloedt mijn mening niet.
Reactie plaatsen
Reacties